1 Gevelvorm en ,-versiering 17e/18e eeuw
1.1 Ontwikkeling en typologie gevelvorm:  1, 2, 3, 4, 5 1.2 Heraldische gevelversiering:  1, 2 1.3 Narratieve gevelversiering: 1.3.1 Gevels:  1, 2, 3 1.3.2 Poorten 1.3.3 Deurkalven en uithangtekens 1.4 Gevelstenen:  1, 2, 3, 4, 5 |
- i n d e x - |
Externe links:
geschiedenis van Amsterdam Stadhuis van Amsterdam (uit 'Bevochten Eendracht') Cesare Ripa's Iconologia (dbnl) symbolen en tekens heraldische symbolen oorsprong symbolen (bovenlichten.net) monumentale woonhuizen van Amsterdam |
|
1.3.1.1 Gevelversiering 17e/18e eeuw - Tekst en symbool - Gevels
Paleis (oorspronkelijk: Stadhuis) op de Dam, 1648-1665, Jacob van Campen. Westzijde aan de Nieuwezijds Voorburgwal Het gebouw heeft zowel aan de voorgevel aan de Dam (oostzijde) als aan de achtergevel (westzijde) aan de Nieuwezijds Voorburgwal een groot fronton
met een timpaan met marmeren beeldhouwwerk gemaakt door Artus Quellijn (Quellinus) en zijn medewerkers.
Klik op de afbeelding voor hogere resoluties (tot 6.651 x 1.854 px) Het reusachtige beeld de Vrede refereert aan de Vrede van Münster (1648). De personificatie van de Vrede draagt twee vredessymbolen: de olijftak en de staf van Mercurius
Ze wordt geflankeerd door de personificaties van de Voorzichtigheid en de Gerechtigheid. De Vrede van Münster bracht zon euforie met zich mee dat het nieuwe stadhuis het grootste bestuursgebouw van het toenmalige Europa werd
en wel het achtste wereldwonder werd genoemd. (ibid). Aan haar voeten liggen de vruchten van een Hoorn des Overvloeds of Cornucopia die zich om haar bekken heen krult uitgestort.
Het timpaan laat de welvaart zien die uit de vrede voortkomt: zeegoden en wezens verbeelden de Amsterdamse
dominantie op zee en betuigen hulde aan de Amsterdamse stedemaagd die in het midden troont (bma)
  Nieuwezijds Voorburgwal (westzijde). Links Temperantia (de Matigheid) met de teugel, in het midden op het fronton Atlas met het hemelgewelf, daarnaast Vigilantia (de Waakzaamheid) met het boek
Het timpaan aan de westzijde. Klik voor hogere resoluties op de afbeelding (tot 10.888 x 2.280 px) De stedemaagd strekt haar armen uit om de schatten van de vier, toenmalig bekende, werelddelen in ontvangst te nemen. Achter Amsterdam centrum van de wereld is een hulk
(men noemt het meestal koggeschip) te zien, het oude wapen van de stad, dat ook in de windwijzer is uitgebeeld.
Aan haar voeten zitten hier de riviergoden Amstel en IJ (bma)
\
Afrika en Europa
Azië en Amerika
Temperantia (de Matigheid) met de teugel. Zie Cesare Ripa's iconologia of uytbeeldingen': temperanza, maetigheyt Vigilantia (de Waakzaamheid) met het boek. Zie 'Cesare Ripa's iconologia of uytbeeldingen': vigilanza, wackerheyt Atlas met het hemelgewelf op de schouders. Zie wiki. Korinthisch kapiteel met oa een slang die in zijn eigen staart bijt, deze opeet, een van oudste mythische symbolen ter wereld dat de kringloop in de natuur, het eeuwige terugkeren en de eenheid van alles symboliseert.
( cf wikipedia ). Op de Bloemgracht komen we dit symbool van de kringloop van het leven tegen als een omcirkeling van de pelikaan die haar jongen met haar bloed voedt, het symbool van Gods offer aan de mens.
Diapresentatie van de verschillende kapitelen en festoenen van het Paleis op de Dam Het Prinsenhof aan de Oudezijds Voorburgwal 195-199. In 1581 verbleef Prins Willem van Oranje in dit voormalige Middeleeuwse Sint-Ceciliaklooster uit het begin van de 15e eeuw, dat sindsdien Prinsenhof genoemd wordt.
Ook latere stadhouders logeerden in dit gebouw als zij in Amsterdam verbleven. In 1661 werd een nieuwe fraaie pilastergevel gebouwd.
( wikipedia )
Het fronton van het Prinsenhof door Jan Gijseling Sr (1662). In het fronton zien we onder andere de Hollandse Leeuw, die het wapen van het hoge College vasthoudt en de Hollandse Tuin bewaakt
De Hollandse leeuw met twee gekruiste ankers, embleem van de Gecommitteerde Raden Residerende binnen Amsterdam, staande binnen de Hollandse Tuin, vergezeld van beelden van Justitia en Mars, navigatieinstrumenten en een haan.
Aan de buitenzijde staan symbolen van de voorspoed en de handel en ter uiterste linker- en rechterkant Neptunus, de god van de zee op een dolfijn, en Triton op een zeepaard.
Boven het embleem houden twee zwevende engeltjes een lauwerkrans vast. Zie ook: De Amsterdamse Admiraliteit, Hubert de Vries 2007
Noordelijke vleugel Prinsenhof waarvan het torentje nog herinnert aan het Ceciliaklooster Het Zeemagazijn (1656), Daniël Stalpaart.
Aan de landzijde is een vrouwenfiguur te zien die 's Lands Zeebewind personifieert. Ter weerszijden zijn mannen afgebeeld die voor de vloot bestemde goederen dragen, zoals touwen, een vat buskruit, een kanon, een vlag en een rolpaard (het onderstel waarop de loop van een kanon rust).
zie wiki.
Op het fronton aan het water wordt de macht op zee en de rijkdom van Amsterdam verbeeld. Neptunus, de god van de zee, staat gearmd met 's Lands Zeebewind in het midden van de voorstelling. Watergoden dragen de goederen die de koopvaardijschepen onder een gunstige westenwind naar Amsterdam hebben gebracht. De Amsterdamse stedenmaagd neemt de goederen in ontvangst. Vermoedelijk zijn de beeldhouwwerken ontworpen door Artus Quellinus (1609-1668) en door leerlingen van zijn atelier uitgevoerd.
zie wiki (ibid).
Oranje Nassau Kazerne. Zie 1.2.1 |
|
Beknopte indeling: 1.Gevelversiering 17e/18e eeuw:  1, 2, 3, 4 2.Stadsgezichten oud Amsterdam:  1, 2, 3, 4 3.Villa's 19e/20ste eeuw:  1, 2, 3, 4, 5, 6 4.Amsterdamse School:  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 5.Eigen aardigheden:  1, 2, 3, 4 6.Parken:  1, 2, 3, 4 7.Architortuur:  1, 2 8.Postmodernisme:  1, 2, 3, 4, 5 9.Amsterdam Noord:  1, 2 |
naar boven
vervolg:  1.3.1.2 Gevels |
Externe links: Amsterdam startpagina stadsarchief Amsterdam bureau monumenten & archeologie beeldbank Amsterdam archipedia-architectuurencyclopedie arcam architectuurgids de ckplus monumenten-site vrienden van de A'damse binnenstad stichting Bonas |